Οι εποχές της καταστολής - συγγραφείς & εξουσία

ΦΩΤΟ: Οι περιβόητες φυλακές της Λουμπιάνκα στη Μόσχα, όπου φυλακίστηκε ο Μαντελστάμ και εκτελέστηκε ο Ισαάκ Μπάμπελ


Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=174830&ct=47&dt=30/07/2006#ixzz0rDOK6sCO


Οι αιφνίδιες εξαφανίσεις, οι εκτελέσεις, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σοβιετική Ενωση κατά τη σταλινική και τη μετασταλινική περίοδο
Οι εποχές της καταστολής
συγγραφείς & εξουσία
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ | Κυριακή 30 Ιουλίου 2006

Ο αγώνας του ανθρώπου εναντίον της εξουσίας είναι αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης.

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ

Κανένα καθεστώς δεν πήρε τόσο στα σοβαρά την τέχνη και τη λογοτεχνία όσο το σοβιετικό, που από τη μια εγκαθιστούσε τη λογοτεχνία στο κέντρο της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής ως ουσιώδες τμήμα του κοινωνικού ιστού και από την άλλη καταδίωκε, εξόντωνε ή έριχνε στην αφάνεια τους περισσότερους από τους λαμπρότερους εκπροσώπους τους. Τα όσα συνέβησαν στην πρώην Σοβιετική Ενωση αποδεικνύουν ότι όχι μόνον είναι αδύνατη η πολιτική διαχείριση της κουλτούρας, ακόμη και σε συνθήκες γενικής καταστολής, αλλά και ότι η λογοτεχνία ως κατ' εξοχήν τέχνη της μνήμης αποδίδει τη δική της δικαιοσύνη στα θύματα. Πόσο σπουδαία ήταν άραγε η ποίηση ώστε να «εμπνευσθεί» ακόμη και ο γκρίζος Μπρέζνιεφ να γράψει ποιήματα με τίτλο Μικρή γη (εκδόθηκαν και στα ελληνικά!), ακολουθώντας προφανώς το πρότυπο του Μάο και του Τσου Εν Λάι και μάλιστα την περίοδο κατά την οποία ο Σολζενίτσιν, ο Μπρόντσκι και άλλοι αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν στη Δύση;

Διώξεις και εκτελέσεις

Το σκοτεινό χρονικό των διώξεων, των εκτελέσεων, των φυλακίσεων και του εκτοπισμού ή του εγκλεισμού σε στρατόπεδο συγκέντρωσης πολλών συγγραφέων αποδεικνύει ωστόσο ότι το καθεστώς το συνέδραμαν αρκετοί από τους ανθρώπους των γραμμάτων, σπουδαίοι, καλοί, μέτριοι και ασήμαντοι, που προσφέρθηκαν από μόνοι τους, για να εξοντωθούν πολλοί από αυτούς στο μέλλον. Αλλοι από μικροφιλοδοξία, άλλοι από φθόνο ή προσωπική αντιπαλότητα, άλλοι από φόβο και άλλοι από πεποίθηση - οι τελευταίοι δηλητηριασμένοι από τη βολονταριστική ιδέα πως η Ιστορία κινείται αμετάκλητα προς μια κατεύθυνση και ότι όποιος δεν το αντιλαμβάνεται και δεν ακολουθεί είναι προορισμένος να τον πετάξουν στον σκουπιδοσωρό της. Το γεγονός ότι τα εγκλήματα του σταλινισμού εναντίον του γενικού πληθυσμού, των διανοουμένων και των συγγραφέων άρχισαν πολύ αργά όχι μόνο να κρίνονται αλλά και να γίνονται γνωστά στον υπόλοιπο κόσμο δεν οφείλεται απλώς στα εκατομμύρια όσων πίστεψαν στη Σοβιετική Ενωση, αλλά και στο ψευδές διαλεκτικό σχήμα (φασισμός - κομμουνισμός) που προέκυψε εξαιτίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ετσι, μολονότι εξωφρενικό, δεν είναι ακατανόητο για ποιο λόγο το καθεστώς εκτέλεσε τον Ισαάκ Μπάμπελ που πολέμησε εναντίον των Πολωνών με τον Κόκκινο Στρατό. Ούτε και το γεγονός ότι ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της χώρας, ο Οσίπ Μαντελστάμ, πέθανε το 1938 σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μόνο και μόνο εξαιτίας ενός σατιρικού ποιήματός του για τον Στάλιν. Το ποίημα αυτό ο Μαντελστάμ το έγραψε το 1933 και το διάβασε σε «φιλική» συντροφιά πέντε συγγραφέων. Εξαιτίας του συνελήφθη και ακόμη και σήμερα παραμένει άγνωστο ποιος από όσους το άκουσαν τον κατέδωσε στη μυστική αστυνομία. Ο Μπουχάριν,....
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=174830&ct=47&dt=30/07/2006#ixzz0rDNPDHNV