70 χρόνια από τη δολοφονία του Λ. Tρότσκυ
ΛEON TPOTΣKY – ENAΣ EΠANAΣTATHΣ THΣ EΠOXHΣ MAΣ
του Jorge Altamira
Όταν η αιχμή του όπλου ενός αδίσταχτου δολοφόνου, έβαζε τέλος πριν από 70 χρόνια στη ζωή του Λέοντα Τρότσκι, συντελούνταν το μέγιστο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Η είσοδος της ανθρώπινης κοινωνίας στη βαρβαρότητα, απαιτούσε την εκμηδένιση όλων των πραγματικά ικανών να βάλουν τέλος στη βαρβαρότητα, με τα όπλα της προλεταριακής επανάστασης.
Η δολοφονία του Τρότσκι, εντάσσεται σε ένα καθορισμένο παγκόσμιο αντεπαναστατικό πλαίσιο : τις νίκες του φασισμού, του φρανκισμού, του ναζισμού και του σταλινισμού. Βρισκόμαστε στα τέλη της συμφωνίας Στάλιν-Χίτλερ και στις παραμονές της χιτλερικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση - στη χώρα της πρώτης μεγάλης εργατικής επανάστασης στην ιστορία. Το σχολείο του δολοφόνου του Τρότσκι ήταν τα εγκλήματα κατά των επαναστατών αναρχικών και σοσιαλιστών που διαπράχθηκαν από τον σταλινισμό (με πρωτεργάτη τον Victorio Codovilla, αρχηγό του κουμμουνιστικού κόμματος της Αργεντινής) ώστε να αποτρέψουν έναν δεύτερο Οκτώβρη στην επαναστατική Ισπανία.
Μία δεύτερη εργατική επανάσταση αντί για τη νίκη του φρανκισμού, θα είχε αλλάξει την ροή των γεγονότων και σίγουρα θα είχε μπλοκάρει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η καταστροφή των καλύτερων μυαλών της επανάστασης, των σκληραγωγημένων για 4 δεκαετίες στον επαναστατικό αγώνα, ήταν ο επείγων στόχος της παγκόσμιας αντεπαναστατικής πολιτικής. Για να εξομαλύνουν τον δρόμο προς τον πόλεμο, έπρεπε πρώτα να καταστρέψουν αυτούς που θα μπορούσαν να τον μετατρέψουν σε ένα παγκόσμιο εμφύλιο πόλεμο.
Καμία «διεθνής κοινότητα» δεν βγήκε τότε να καταγγείλει την διάπραξη αυτών των απερίγραπτων εγκλημάτων, τα οποία δεν θα τιμωρηθούν ποτέ στα δικαστήρια αλλά στα πεδία των ταξικών μαχών της Ιστορίας. Στα χρόνια 36-38, ο Στάλιν εξόντωνε όλη την κεντρική επιτροπή [του μπολσεβίκικου κόμματος] που ήταν εν ζωή, και που είχε συμμετάσχει στην Οκτωβριανή επανάσταση. Η τραγική ειρωνία της ιστορίας ήταν ότι έστησε τους μπολσεβίκους ηγέτες στο δικαστήριο του Bισίνσκι, ενός πρώην μενσεβίκου, που το 1917 είχε ζητήσει την σύλληψη του Λένιν, και προφανώς την εκτέλεσή του, μεσούντος του πολέμου, με την κατηγορία ότι ήταν Γερμανός πράκτορας. Αυτός ο δήμιος κατάφερε να ικανοποιήσει την εμμονή του δύο δεκαετίες αργότερα κάτω από την αρχηγία του Στάλιν. Η δολοφονία του Τρότσκι δεν συνέβη εκτός τόπου και χρόνου, αλλά μέσα σε συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες, καθώς αποτελούσε το τελευταίο ζωντανό προπύργιο της επανάστασης εναντίον της βαρβαρότητας που σχεδιαζόταν από την διεθνή αστική τάξη.
Η δολοφονία του Τρότσκι ήταν ένα θεμελιώδες κομμάτι στο γρανάζι του παγκόσμιου πολέμου· ο Tρότσκι ήταν ο μόνος που πρόβλεψε το ολοκαύτωμα των Εβραίων με την νίκη του Χίτλερ, νίκη που ήλθε χωρίς την αντίσταση των εργατών, με ευθύνη των οργανώσεων του γερμανικού προλεταριάτου.
Αυτό το γεγονός απουσιάζει από τους επαίνους που έχουν σπαταλήσει οι διάδοχοί του και από τις αποδοκιμασίες εκείνων που φοβούνται περισσότερο από ποτέ το κληροδότημά του. Ο Τρότσκι αναδύεται ως μαχόμενος γίγαντας του επαναστατικού προλεταριάτου, μέχρι την τελευταία του πνοή όταν συνέλαβε τον δολοφόνο του.
Ένας αιώνας
Με τον Λέοντα Τρότσκι, εξαφανίζεται και η τελευταία μορφή διανοούμενου σοσιαλιστή επαναστάτη ηγέτη . Mορφή που πρωτοεμφανίζεται με τον Κάρλ Μαρξ, στις ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848. Για 100 χρόνια, η ιστορία του προλεταριάτου είχε επικεντρωθεί στην Ευρώπη και στην ανάπτυξη της μαρξιστικής θεωρίας. Ήταν ένας αιώνας ανάπτυξης και ασυνεχειών, ιδεολογικών συγκρούσεων και ιστορικών διαιρέσεων - καθεμιά όμως από αυτές τις φάσεις, όπως και οι πρωταγωνιστές τους, είχαν σημείο αναφοράς τον μαρξισμό.
Με το πλεονέκτημα που μας δίνει ο χρόνος, γνωρίζουμε ότι τα τελευταία 70 χρόνια, δεν υπήρξε κανένας διανοούμενος-οργανωτής του μεγέθους του Τρότσκι, του Λένιν, της Ρόζα Λουξεμπουργκ ή ακόμα και του Γκράμσι, (ο οποίος προσπαθεί να σκεφτεί σαν μαρξιστής μέσα στο κελί του φασισμού και υπό την πίεση του σταλινισμού). Έτσι δημιουργείται ένα ιστορικό κενό στην εξέλιξη του μαρξισμού, από τον πόλεμο και μετά. Ο μαρξισμός περνάει στους ακαδημαϊκούς που απέρριπταν την προλεταριακή ουσία του και εγκαταλείπει την πολιτική μάχη, οπότε και χάνει τον επαναστατικό του χαρακτήρα. Ο ακαδημαϊκός «μαρξισμός» ερμηνεύει την ιστορία αλλά δεν επιδιώκει να την αλλάξει και τις περισσότερες φορές αναλώνεται στην ερμηνεία κειμένων, μέσα σε ένα διανοητικό αυνανισμό. Γελοιοποιώντας τον μαρξισμό, ο κεντροαριστερός διανοουμενισμός παρουσιάζεται σαν μια «παραλλαγή του μαρξισμού» μέχρι και σαν μετά-μαρξισμός.
Οι συζητήσεις μεταξύ ομάδων και κομμάτων μετατρέπονται σε βυζαντινολογίες και εκφυλίζονται γρήγορα σε στείρες διαιρέσεις. Δημιουργείται η εντύπωση ότι το προλεταριάτο χάνει τον παγκόσμιο πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε τα προηγούμενα 100 χρόνια. Υπάρχουν μεν εξάρσεις όπως ο γαλλικός Μάης και το ιταλικό φθινόπωρο οι οποίες τελειώνουν, δίχως μαρξιστική ηγεσία. Οι αποικιακές εξεγέρσεις, προβάλλουν ένα διαφορετικό είδος πολιτικής ηγεσίας, του οποίου η πιο αδύναμη πλευρά, η ιδεολογία και ο προγραμματισμός, κατακτά την μικροαστική διανόηση. Είναι αυτό που συνεχίζει να συμβαίνει και σήμερα με τα κινήματα που σχεδιάζουν τον περιορισμό της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, ή με τον τσαβισμό.
Οι γιγάντιες προσπάθειες που έχει κάνει το προλεταριάτο, από την είσοδό του στην ιστορία, για να χειραφετηθεί σαν τάξη και οι τεράστιες απώλειες που ακολούθησαν τις πιο έντονες επαναστατικές προσπάθειές του, έχουν αφήσει βαθιά σημάδια στην συνείδησή του. Οι ακαδημαϊκοί έχουν χαρακτηρίσει τα χρόνια της μεταπολεμικής ανάκτησης των δυνάμεων του καπιταλισμού, σαν τα «30 ένδοξα χρόνια», λες και μετά απ’ αυτά, ή κατά τη διάρκεια 1850-1914, ή ακόμα και από το 1890 μέχρι τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο η εργατική τάξη δεν είχε αποδείξει ότι είναι μια τάξη με την δική της ιστορική συνείδηση, που έχει σφυρηλατήσει τεράστιες σοσιαλιστικές οργανώσεις.
Χρειαζόμαστε νέους Τρότσκι. Γι’ αυτό χρειάζεται να δεχτούμε την πρόκλησή του να κατανοήσουμε την ιστορική σημασία της παγκόσμιας καπιταλιστικής χρεοκοπίας, αφήνοντας στην άκρη αυτούς που χρησιμοποιούν τις αποτυχίες του παρελθόντος για τις δικές τους βλέψεις. Έχοντας στην παγκόσμια σκηνή την είσοδο του γιγαντιαίου προλεταριάτου της Ασίας, να ακονίσουμε τα όπλα για μία επαναστατική μάχη που πρέπει να είναι αποφασιστική. Όπως πάντα το νεότερο προλεταριάτο θα αναζωογονήσει τις δυνάμεις των παλαιότερων. Ο Μαρξ είχε ήδη παρατηρήσει πως το προλεταριάτο θα πρέπει να μάθει από τις αποτυχίες του. Ο Τρότσκι παρατηρούσε ότι οι διαδικασίες της Ιστορίας είναι πολλές φορές ιδιαίτερα αργές και πως σε κάθε αποτυχία πρέπει να αντιπαραθέτουμε μία καινούργια αρχή. Ενστερνιζόμαστε το σύνθημα της Ρόζας Λούξεμπουργκ: Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.
Προβλέψεις και Προοπτικές
Το αμετακίνητο σημείο έναρξης μίας επαναστατικής στρατηγικής είναι ο ορισμός της κρίσης και της παρακμής του καπιταλισμού. Αυτή υπήρξε η θεμελιώδης βάση των συλλογισμών του Τρότσκι, όπως πριν ήταν του Λένιν και της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Η παρούσα κατάσταση της ανθρωπότητας αποδεικνύει αυτή τη θέση. Στο πλάι της παγκόσμιας καπιταλιστικής χρεοκοπίας εκτυλίσσονται πόλεμοι όλο και πιο απάνθρωποι και προαναγγέλλονται άλλοι ακόμα χειρότεροι. Η μη αναστρέψιμη πτώση του καπιταλισμού είναι η ιστορική βάση της κοινωνικής επανάστασης.
Τα τελευταία 30 χρόνια είμασταν μάρτυρες ωστόσο μίας διαδικασίας φαινομενικά αντίστροφης : της παλινόρθωσης του καπιταλισμού σε εκείνα τα κράτη όπου το κεφάλαιο απαλλοτριώθηκε με επαναστατικά μέσα. Για έναν τροτσκιστή ακούγεται κοινότοπο να πει πως πρόκειται για την επιβεβαίωση μίας από τις πιο λαμπρές προβλέψεις του Τρότσκι. Για μισό αιώνα, ωστόσο, το 90% των τροτσκιστών αγνόησε αυτή την πρόβλεψη. Τώρα συμπεριφέρεται σαν να επρόκειτο για κάτι που εννοείται. Αλλά όπως συμβαίνει με τις πραγματικά θεμελιωμένες προβλέψεις, επιβεβαιώθηκε με το δικό της τρόπο. Οι επίγονοι το επαναλαμβάνουν χωρίς να το καταλαβαίνουν.
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η παλινόρθωση του καπιταλισμού έχει ανοίξει ένα τεράστιο πεδίο στην εξάπλωση του παγκόσμιου κεφαλαίου, αλλά ταυτόχρονα έχει επιταχύνει την εξέλιξη της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Η Κίνα είναι μία αγορά για το παγκόσμιο κεφάλαιο και ταυτόχρονα ένας παράγοντας όξυνσης της καπιταλιστικής αντιπαλότητας και ενίσχυσης της υπερπαραγωγής. Η καπιταλιστική παλινόρθωση έχει διευρύνει το πεδίο επιχειρήσεων του κεφαλαίου ταυτόχρονα με την όξυνση της κρίσης του, και έχει επίσης διευρύνει το πεδίο της παγκόσμιας επανάστασης μέσω της ταχείας δημιουργίας ενός πελώριου προλεταριάτου και της καταστροφής των αγροτικών μαζών. Είναι γεγονός συνεπώς πως το κράτος της Κίνας έχει μπει στην τροχιά της καπιταλιστικής οικονομίας αλλά η παλινόρθωση δεν βρίσκεται μέσα σε ένα αποικιοκρατικό πλαίσιο όπως θα συνέβαινε στο παρελθόν. Είναι υπό την διαιτησία ενός κράτους που προέκυψε από μια επανάσταση που διατηρεί την εθνική ενότητα που είχε καταστραφεί στο παρελθόν για 2 αιώνες. Η καπιταλιστική παλινόρθωση σφυρηλατήθηκε από μία δέσμευση μεταξύ της γραφειοκρατίας και του ιμπεριαλισμού - και όχι από μία αμφίδρομη βίαιη επιβολή της, όπως θα είχε συμβεί υπό τις ιστορικές συνθήκες κατά τις οποίες ο Τρότσκι διατύπωσε την πρόβλεψή του για την Σοβιετική Ενωση.
Στην περίπτωση της Σοβιετικής Ένωσης, η καπιταλιστική παλινόρθωση έχει πιο καταστροφικά αποτελέσματα και σε σύγκριση με την Κίνα οδήγησε τη χώρα στην υπανάπτυξη. Η γραφειοκρατία αντικατέστησε, με την παλινόρθωση, την πρόθεση να χτίσει «τον σοσιαλισμό σε μία μόνο χώρα», με τα πλεονεκτήματα γι’ αυτήν, με την εισχώρηση στην παγκόσμια αγορά. Απαλλάχθηκε από την αντιδραστική ουτοπία της, όχι σαν αποτέλεσμα μιας επανάστασης αλλά σαν αποτέλεσμα μιας αντεπανάστασης. Η Ρωσία απαλλάχθηκε από ένα αποικιοκρατικό καθεστώς για να εισέλθει σε μία οικονομική εξάρτηση που την καταδικάζει να πέσει στη νεο-αποικιοκρατία ή να βγει από αυτή, μέσω της κοινωνικής επανάστασης.
Η καπιταλιστική παλινόρθωση έχει οδηγήσει, τελικά, σε έναν ειδικό συνδυασμό των τάσεων που είχε αναλύσει ο Τρότσκι στις προβλέψεις του. Παρόλο που αυτός ο συγκεκριμένος συνδυασμός επιτρέπει την παρουσίαση της παλινόρθωσης σαν μία «επιτυχία» για τον καπιταλισμό αντί για μία καταστροφή, αποδεικνύεται ότι η συνολική τάση δεν δίνει στον καπιταλισμό μία δεύτερη ιστορική ώθηση, αλλά οξύνει τις θανάσιμες αντιφάσεις του και ανοίγει εκ νέου την προοπτική στην κοινωνική επανάσταση.
Η 5η Διεθνής
Δεν έχει περάσει ένας χρόνος και η ανακοίνωση της 5ης Διεθνούς του Τσάβες ήδη είναι μία φάρσα. Στην αξίωσή του να ξεπεράσει την διακηρυγμένη από τον Τρότσκι 4η Διεθνή, υποστηρίζεται από «τροτσκιστές» της κατηγορίας του Άλαν Γουντς, το NPA των Kριβίν-Mπεζανσενό, και τους τοπικούς μορενικούς. Ο εμπνευστής της αλχημείας Oύγο Tσάβες, εναγκαλίζεται αυτές τις μέρες τον δήμιο των κολομβιανών μαζών ώστε να κατοχυρωθεί η «δημοκρατική ασφάλεια» στα κοινά τους σύνορα.
Ο Λέον Τρότσκι, θεωρούσε την ίδρυση της 4ης Διεθνούς μία εργασία απαραίτητη και ιστορική. Προσπαθούσε να υπερασπίσει με τα τελευταία μέσα την μεγαλύτερη κατάκτηση του παγκόσμιου προλεταριάτου, τον διεθνισμό, μπροστά σε μία αβέβαιη ιστορική προοπτική, μεταξύ της βαρβαρότητας και της δυνατότητας για μία νέα κοινωνική επανάσταση. Η 4η Διεθνής, βρισκόταν στη μοναδική ιστορική θέση να αφήσει στις επόμενες γενιές τα πιο ανεπτυγμένα εργαλεία του παγκόσμιου προλεταριάτου, στις παραμονές μιας τραγωδίας. Έχει επιβιώσει σαν πρόγραμμα, σαν στρατηγικός προσανατολισμός, και έχει υπερισχύσει κάθε άλλης απόπειρας. Είναι προφανές ότι η ιστορική της πρόκληση είναι ανοιχτή. Δεν πραγματοποίησε τους στόχους της σε 80 χρόνια αλλά συνεχίζει να είναι παρούσα με χιλιάδες μαχητές, πολύ περισσότερους από αυτούς που την ίδρυσαν, και το πιο σημαντικό, συνεχίζει να είναι παρούσα σαν η μόνη συνειδητή αντιπροσώπευση του επαναστατικού σοσιαλισμού. Είναι απαραίτητο να μπεί χωρίς δισταγμό μεσα στην παγκόσμια κρίση, στις μάχες και στις εξεγέρσεις που αναπόφευκτα θα προκύψουν.
Το Μεταβατικό Πρόγραμμα
Το προλεταριάτο όλων των χωρών δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την πρόκληση που έρχεται με την παγκόσμια χρεοκοπία του καπιταλισμού, εάν δεν εμπνευστεί από το μεταβατικό πρόγραμμα, το πρόγραμμα της 4ης Διεθνούς. Δεν έχει βγει από το τίποτα - ήταν το αποτέλεσμα μαχών για δύο δεκαετίες κάτω από τις συνθήκες της προηγούμενης παγκόσμιας κρίσης που ξεκίνησε στο τέλος του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου έως την αρχή του 2ου. Κάθε ένα απο τα αιτήματα έχει πιστοποιητικό γέννησης μέσα στον αγώνα. Ο ισχυρός πυρήνας αυτού του προγράμματος είναι ο εξής: όταν η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε μία κατάσταση αδιέξοδη, όταν το κεφάλαιο διακηρύσσει ότι η μόνη έξοδος θα πρέπει να είναι στρωμένη από τις άνευ προηγουμένου θυσίες εκατομμυρίων εργαζομένων, τότε σε αυτές τις καταστάσεις το μεταβατικό πρόγραμμα, είναι το μόνο που δείχνει την λύση προς όφελος των εργαζομένων. Θέτοντας τα μεταβατικά αιτήματα που επιτρέπουν στην εργατική τάξη να αντισταθεί στις απαιτήσεις για θυσίες που επιβάλλει το κεφάλαιο και να αντιτάξει τα μέτρα εξόδου από την κρίση σε καθεμιά από αυτές τις απαιτήσεις. Αντίθετα από τον ρεφορμισμό του συρμού, δείχνει τον δρόμο για τις εργατικές διεκδικήσεις, αποτελεί όπλο του προλεταριάτου ενάντια στην αναπόφευκτη επίθεση του κεφαλαίου. Μέσα από αυτή την εμπειρία αναδύεται η ανάγκη της πάλης για εξουσία. Η ίδια η διαδικασία βάζει σε όλες τις οργανώσεις της εργατικής τάξης το ζήτημα της μάχης για την εξουσία - την οικοδόμηση μιας κυβέρνησης εργατικής και αγροτικής, μιας κυβέρνησης εργαζομένων, που θα κάνει πράξη όλα τα αιτήματα που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια του αγώνα. Το πρόγραμμα παρουσιάζει τα κόμματα της 4ης διεθνούς σαν τους υπεύθυνους για την κατανόηση του γενικότερου στόχου : τη θεσμοθέτηση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Αυτό είναι και το νόημα της 4ης Διεθνούς, να κυβερνήσει η εργατική τάξη για να διαλυθεί μια για πάντα η δικτατορία του κεφαλαίου και του καπιταλισμού.
Ποιος μπορεί να αρνηθεί την επικαιρότητα αυτού του προγράμματος; Οι Τρότσκι του αιώνα που άρχισε, θα σφυρηλατήσουν τον δρόμο που θα οδηγήσει στη νίκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου